بررسی علمی، فنی و ترویجی هرس تابستانه درختان کیوی توسط عضو هیات علمی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری به مناسبت هفته جهاد کشاورزی
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، به مناسبت هفته جهاد کشاورزی دکتر بابک عدولی عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم باغبانی و پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری در گفتگویی با روابط عمومی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری به بررسی هرس تابستانه درختان کیوی پرداختند.
دکتر عدولی اظهار داشت: هدف اصلی از هرس تابستانه درختان کیوی فروت تعدیل نسبت برگ به میوه و کنترل رشد رویشی است که از این طریق ضمن تأمین فضای کافی در داخل تاج جهت تهویه و نفوذ نور، افزایش معنی داری نیز در مقدار عناصر معدنی موجود در میوه ها بویژه کلسیم ایجاد میشود که در افزایش قابلیت انبارمانی میوه ها نقش بسزایی خواهد داشت.
وی گفت هرس تابستانه که لازمه کنترل رشد رویشی می باشد باید ضمن حذف نرک ها، پاجوش ها، قسمت های پیچ خورده بازوها و همچنین انشعابات ایجاد شده از زیر شاخه پیشاهنگ، اقدام به سرزنی بازوهای میوه دار از برگ چهارم تا ششم شود. هرس تابستانی می تواند زودهنگام مقارن با زمان تشکیل میوه یا دیرهنگام یک ماه بعد از تشکیل میوه انجام بگیرد. این هرس مکمل هرس زمستانی است و ضمن بهبود وضعیت توزیع نور در درون تاج که باعث رشد و نمو بهتر میوه ها و کاهش آلودگی های قارچی در محصول می شود، باعث افزایش سهم گل ها و میوه ها از عناصر معدنی جذب شده از خاک و مواد آلی ناشی از فعالیت فتوسنتزی برگ ها شده و از این راه عملکرد و کیفیت محصول را افزایش می دهد.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم باغبانی گفت: با حذف بازوهای ضعیف تر در هرس تابستانی، باردهی منحصر به بازوهای قوی تر که توان بیشتری در جذب مواد غذایی دارند می شود. به این ترتیب، ضمن افزایش عملکرد، درشتی و غلظت قند و اسید میوه ها نیز افزایش خواهد یافت. از آنجایی که بازوهای پر رشد منشأ گرفته از شاخه پیشاهنگ باردهی سال بعد را به عهده دارند باید در اول فصل رشد ضمن بستن آنها به سیم های بیرونی نسبت به سرزنی آنها در هرس تابستانی اقدام کرد تا موجب تقویت جوانه های آنها شود.
ایشان گفتند، هنگام بستن بازوها به سیم های بیرونی باید مراقب شکستن آنها از محل اتصال به شاخه پیشاهنگ بود. حذف شاخه های پر رشد و افراشته نرک ها که رقیب مهمی برای میوه ها در جذب مواد غذایی هستند از اهمیت زیادی برخوردار بوده و باید بلافاصله پس از رؤیت و قبل از آنکه رشد زیادی انجام دهند قطع شوند. نرک ها را می توان از ابتدای تشکیل و از روی پوشیده بودن آنها از پرزهای قرمز و رشد عمودی تشخیص داد. در تاک هایی که به درستی هرس شده باشند ضمن تأمین سایه مناسب برای حمایت میوه ها از آفتاب سوختگی، شدت نور مناسبی نیز به جوانه ها و میوه ها رسیده و باردهی تقویت می شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری گفت، اجرای هرس سبک تابستانی که کمی بعد از زمان تشکیل میوه ها انجام شده باشد می تواند با کاهش تراکم تاج، شرایط مناسبی را برای افزایش محصول و ارتقاء کیفیت ظاهری و درونی میوه ها فراهم آورد. شدت هرس تابستانی بستگی به قدرت تاک و شرایط اقلیمی منطقه دارد. هرس شدید تابستانی سبب کم شدن تعداد بازوهای باردهنده سال بعد و کاهش سرعت بلوغ شاخه ها می شود. هرس سنگین تابستانی ضمن افزایش خطر آفتاب سوختگی میوه ها می تواند با کاهش شدید نسبت برگ به میوه باعث کاهش درشتی و کیفیت خوراکی میوه ها به ویژه از نظر پایین آوردن محتوای قند و اسید میوه ها شود.
دکتر عدولی در ادامه اظهار داشت، مدیریت صحیح هرس تابستانی می تواند با افزایش غلظت عناصر معدنی موجود در میوه ها به ویژه کلسیم، نقش بسزایی در بهبود کیفیت درونی و قابلیت انبارمانی میوه ها داشته باشد. در تاک هایی که به روش آلاچیق تربیت شده اند به دلیل حضور چند شاخه پیشاهنگ در هر تاک لازم است شدت هرس تابستانی بیشتر از تاک های تربیت شده به روش صلیبی باشد. بدیهی است که درختانی با ارتفاع زیاد و انبوهی از شاخ و برگ ضمن کاهش عملکرد و کیفیت محصول، محیط مناسبی را برای گسترش بیماری ها و آفات مهیا کرده و به این ترتیب، عمر اقتصادی مطلوبی نخواهند داشت. بنابراین لازم است با استفاده از روشهای مختلف هرس، ضمن دستکاری در الگوی رشد رویشی درخت موجب تشویق گلدهی و تشکیل میوه شده و موجبات افزایش کمیت و کیفیت محصول تولیدی را فراهم کرد.
عضو هیات علمی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری درباره هرس تابستانه تاک های نر گفت، هدف اصلی از هرس تاک های نر تولید بیشترین مقدار گل ممکن برای به حداکثر رساندن کارایی گرده افشانی و در عین حال نگهداری حجم تاج در حدی است که به خوبی بتوان آن را مدیریت کرد. رشد رویشی تاک های نر به دلیل عدم حضور میوه که رقیب قدرتمندی برای جذب ذخایر غذایی در شاخ و برگ است، میزان رشد رویشی بالاست و لذا نیازمند هرس شدیدتری از تاک های ماده هستند. هرس اصلی تاک های نر را باید بلافاصله پس از پایان دوران گل دهی و همچنین یک تا دو هفته پس از تشکیل میوه به عنوان هرس تکمیلی انجام داد. در این زمان، بازوهایی را که تولید گل کرده اند از فاصله حدود 30 سانتی متری شاخه پیشاهنگ لیدر سرزنی می کنند تا وادار به تولید رویش های جدید شوند. اندکی پس از پایان این عملیات، با توجه به مساعد بودن شرایط آب و هوایی، رویش های جدیدی ظاهر شده و برای فصل آتی جوانه های گل به تعداد مناسب روی آنها تشکیل می شود و کیفیت گل های سال بعد نیز در حد مطلوبی خواهد بود. اگر هرس اصلی تاک های نر با تأخیر زمانی و یا با شدت بیش از حد لازم انجام شود احتمال آفتاب سوختگی تنه، شاخه های پیشاهنگ و یا بازوها بویژه در مناطقی که تابش آفتاب شدید باشد افزایش می یابد. در مناطقی که شدت تابش آفتاب و گرمای تابستان زیاد باشد می توان برای جلوگیری از آفتاب سوختگی تاج از سفید کردن شاخه ها در پایان عملیات هرس استفاده کرد.
